Η ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΗ

Κωνσταντίνου Δημ. Γραβιά

Ο προσδιορισμός του κεφαλαίου προηγουμένων ετών αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια τον πονοκέφαλο όσων ασχολούνται με τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Η δυσκολία στην εξεύρεση του διαθέσιμου προς ανάλωση κεφαλαίου έγκειται αφενός μεν στις διαφορετικές διατάξεις που ίσχυαν διαχρονικά, αφετέρου δε στις πολλαπλές παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ορθό. Παρόλο που για το θέμα της ανάλωσης έχει χυθεί πολύ μελάνι μέχρι σήμερα, οι συνάδελφοι φοροτεχνικοί βρίσκονται συχνά σε αδιέξοδο, διότι αδυνατούν να εντοπίσουν τις διάσπαρτες διατάξεις και την ισχύ αυτών, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προβούν στους ορθούς υπολογισμούς όταν παρίσταται ανάγκη ανάλωσης κεφαλαίου προηγουμένων ετών.

Η έλλειψη μονογραφίας για το θέμα, η πολυπλοκότητα των διατάξεων και η αγωνία των συναδέλφων που χειμάζονται από τις συνεχόμενες αλλαγές στο φορολογικό τοπίο, με ώθησαν στην προσπάθεια συγκέντρωσης όλου αυτού του υλικού σε ένα βοήθημα με στόχο να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο σε όσους ασχολούνται με τα ζητήματα που πραγματεύεται.

Στο βοήθημα που έχετε στα χέρια σας, παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη των διατάξεων που αφορούν στην ανάλωση κεφαλαίου, σε συνδυασμό με όσα ίσχυαν διαχρονικά για τα τεκμήρια των δαπανών διαβίωσης. Μέσα από την ανάλυση βασικών διατάξεων αλλά και την παράθεση χρηστικών πληροφοριών που είναι απαραίτητες για τη σύνταξη της κατάστασης προσδιορισμού κεφαλαίου, προσπάθησα να καλύψω το ευρύτερο φάσμα του ζητήματος της ανάλωσης κεφαλαίου και να ρίξω φως στα σημεία εκείνα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Για την πληρέστερη κάλυψη του θέματος συνέταξα όλους τους πίνακες του εντύπου Ε1 που αναφέρονται στις διατάξεις των τεκμηρίων κ.λπ., καθώς και τους πίνακες με τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης για αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής κ.λπ., από το οικ. έτος 1981 και μετά. Επίσης, θεώρησα απαραίτητο να υπάρχουν στο βοήθημα αυτό και οι οδηγίες συμπλήρωσης των πινάκων που αναφέρονται στα τεκμήρια και στη μείωση της ετήσιας δαπάνης, προκειμένου οι αναγνώστες να ανατρέχουν στα οικ. έτη που επιθυμούν και να μελετούν τις διατάξεις που ίσχυαν.

Ως αφετηρία για την παρουσίαση όλων των ανωτέρω επέλεξα το έτος 1980 (οικ. έτος 1981) λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου προηγουμένων ετών υπάρχουν πέντε περίοδοι αναφοράς, α) μέχρι το οικ. έτος 1978, β) από το οικ. έτος 1979 έως και το οικ. έτος 1988, γ) από το οικ. έτος 1989 έως και το οικ. έτος 1992, δ) από το οικ. έτος 1993 έως και το οικ. έτος 2010 και ε) από το οικ. έτος 2011 μέχρι και σήμερα. Για την πρώτη περίοδο (δηλαδή μέχρι το οικ. έτος 1978) δεν υπάρχει ανάλυση διότι πιστεύω ότι είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις φορολογουμένων που θα ανατρέξουν για εξεύρεση κεφαλαίου πριν από το έτος 1980.

Μέσα από την ύλη του παρόντος τόμου που έχει τη μορφή ενός χρηστικού οδηγού, ο αναγνώστης θα μπορεί εύκολα και γρήγορα να ανατρέξει στις διατάξεις που ίσχυαν από 1.1.1980 έως 31.12.2011 και να προσδιορίσει επακριβώς τα χρηματικά κεφάλαια που απομένουν προς ανάλωση, χωρίς να χρονοτριβεί αναζητώντας τα φυλλάδια οδηγιών του εκάστοτε έτους που, ειρήσθω εν παρόδω, είναι δυσεύρετα (ιδιαιτέρως πριν το έτος 1990). Ο λόγος που η ανάλυση σταματάει στο οικ. έτος 2012 (χρήση 2011), είναι διότι έλαβα υπόψη μου το γεγονός ότι όσοι επιθυμούν φέτος κατά τη συμπλήρωση της δήλωσης του οικ. έτους 2013 να προβούν σε ανάλωση κεφαλαίου, θα κάνουν επίκληση οσονδήποτε ετών του παρελθόντος, τα οποία όμως θα είναι συναπτά και θα σταματούν στο προηγούμενο οικ. έτος, ήτοι μέχρι και το οικ. έτος 2012.

Οι πίνακες του εντύπου Ε1 που παρατίθενται είναι πιστά αντίγραφα των πρωτοτύπων. Επίσης, οι οδηγίες συμπλήρωσης του ανωτέρω εντύπου –όλων των ετών- έχουν μεταφερθεί αυτούσιες από τα αντίστοιχα βιβλιαράκια οδηγιών . Για τη σύνταξη του παρόντος, εκτός από τα έντυπα Ε1 των οικ. ετών 1981-2012 και τις αντίστοιχες οδηγίες συμπλήρωσής τους, ανέτρεξα επίσης σε αρκετές σημαντικές ερμηνευτικές εγκυκλίους και αποφάσεις που έχουν κοινοποιηθεί από το Υ.Ο. και λόγω της σπουδαιότητάς τους θεώρησα σκόπιμο να παρατεθούν αυτούσια συγκεκριμένα εδάφιά τους.

Όντας θιασώτης της άποψης ότι η θεωρία πρέπει να μετουσιώνεται σε πρακτική εφαρμογή, θεώρησα απαραίτητο το βιβλίο αυτό να συνοδεύεται από μια ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή ανάλωσης κεφαλαίου, μέσα από την οποία οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να υπολογίζουν με ακρίβεια το κεφάλαιο των προηγουμένων ετών.

Στην κατακλείδα μου θέλω να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον εξαιρετικό συνάδελφο και φίλο Κωστή Παν. Βακρινό, για τη σύνταξη και επιμέλεια του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Β', αλλά και γενικότερα για τις εύστοχες παρατηρήσεις του σχετικά με την ηλεκτρονική εφαρμογή ανάλωσης κεφαλαίου που συνοδεύει το παρόν. Επίσης, τον καλό φίλο, συνεργάτη και έγκριτο συνάδελφο Δημήτρη Μαρ. Καρποδίνη, για το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εύχρηστης ηλεκτρονικής εφαρμογής. Aκόμη, τον θείο και μέντορά μου Νίκο Κων. Λιαπάτη, ρέκτη και εμβριθή επιστήμονα, για τις επισημάνσεις και την πολύτιμη βοήθειά του. Τέλος, να ευχαριστήσω τον κ. Διονύσιο Γερ. Κουνάδη, επίτιμο Γενικό Διευθυντή Φορολογίας, ακάματο επιστήμονα και βαθύ γνώστη του φορολογικού δικαίου, για τη μεγάλη τιμή που μου έκανε να προλογίσει την πρώτη μου συγγραφική προσπάθεια.

12/05/2013, σελίδες 779