Αγροτικοί Συνεταιρισμοί ν. 4384/2016

Οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ) στην Ελλάδα έχουν συμπληρώσει πάνω από έναν αιώνα νομοθετικής θεσμοθέτησης, παρέχοντας στους αγρότες της εποχής εκείνης (σ.σ. 1915) ένα ισχυρό όπλο αυτοπροστασίας και οικονομικής επιβίωσης.
Η θεσμοθέτηση των συνεταιρισμών με το ν. 602/1915 έφερε στην Ελλάδα το πρότυπο του ευρωπαϊκού συνεταιρισμού, που είχε ήδη δοκιμαστεί σε ολόκληρη την Ευρώπη με εκπληκτικά αποτελέσματα.

Ο συνεταιριστικός θεσμός από τη φύση του υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες, που διαφέρουν από τις άλλες μορφές οικονομικής δράσης και οι οποίοι συνδυάζουν την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική ευαισθησία. Οι συνεταιρισμοί αποτελούν εξ ορισμού ένα «οικονομικό σύστημα με κοινωνικό περιεχόμενο». Σύστημα όμως που στηρίζεται σε αρχές που ισχύουν ενιαία για όλες τις οικονομίες και που με σαφήνεια ορίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες λειτουργούν οι συνεταιρισμοί σε όλο τον κόσμο.

Οι συνεταιριστικές αρχές δεν έχουν όμως μόνο «οικονομικό» περιεχόμενο αλλά συνιστούν ταυτόχρονα και αξιολογικές κατευθύνσεις για τον τρόπο λειτουργίας των συνεταιρισμών. Λειτουργία που στηρίζεται στη συλλογικότητα και τις μορφές άμεσης δημοκρατίας. Οι συνεταιριστικές αρχές που ληφθήκαν υπόψη στην κατάρτιση του νομοσχεδίου προσαρμοσμένες στην ελληνική ιδιαιτερότητα, συνοψίζονται ως εξής:

• 1η Αρχή: Εθελοντική και ελεύθερη συμμετοχή, με συνεταιρισμούς ανοιχτούς σε ανθρώπους, χωρίς καμία διάκριση, που είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους και αποδέχονται τις ευθύνες του μέλους. Η αρχή των ανοικτών θυρών είναι ένα δικαίωμα που καθορίζεται, σύμφωνα με τους όρους του καταστατικού.
• 2η Αρχή: Δημοκρατική διοίκηση, καθώς οι συνεταιρισμοί είναι δημοκρατικές οργανώσεις διοικούμενες από τα μέλη τους, τα οποία συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση της πολιτικής τους και στη λήψη αποφάσεων. Άνδρες και γυναίκες που προσφέρουν υπηρεσίες ως αιρετοί εκπρόσωποι είναι υπόλογοι στα μέλη.
• 3η Αρχή: Ισότιμη οικονομική συμμετοχή των μελών. Τα μέλη συμμετέχουν ισότιμα και διαχειρίζονται δημοκρατικά το κεφάλαιο του συνεταιρισμού. Τα μέλη διαθέτουν τα πλεονάσματα για τους ακόλουθους σκοπούς:

   α) Ανάπτυξη του συνεταιρισμού,
   β) επιστροφή στα μέλη ανάλογα με τις συναλλαγές τους με τον συνεταιρισμό και
   γ) Υποστήριξη άλλων δραστηριοτήτων, όπως εκπαίδευση των μελών του ΑΣ και δραστηριότητες κοινωνικού σκοπού.

• 4η Αρχή: Αυτονομία και ανεξαρτησία. Οι συνεταιρισμοί είναι ελεύθεροι να συνάπτουν συμφωνίες με άλλους φορείς και να αντλούν κεφάλαια από εξωτερικές πηγές, αρκεί να ακολουθούν κανόνες που διασφαλίζουν τη συνέχιση της δημοκρατικής διοίκησης από τα μέλη και να διατηρούν την συνεταιριστική τους αυτονομία.
• 5η Αρχή: Εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση ώστε να μπορούν όλα τα μέλη, αγρότες και αγρότισσες, να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην καλή λειτουργία και ανάπτυξη των συνεταιρισμών τους.
• 6η Αρχή: Συνεργασία μεταξύ συνεταιρισμών. Αποτελεί την πεμπτουσία του συνεργατισμού, καθώς με αυτό τον τρόπο ισχυροποιούνται οι συνεταιρισμοί όταν συνεργάζονται μεταξύ τους είτε με συμφωνίες συνεργασίας είτε με νέα συνεταιριστικά σχήματα.
• 7η Αρχή: Ενδιαφέρον για την κοινότητα. Οι συνεταιρισμοί πρέπει να εργάζονται και για τη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων στις οποίες δραστηριοποιούνται και οφείλουν να επενδύουν κοινωνικά και οικονομικά σε αυτές.

Το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο καλούνται σήμερα να δραστηριοποιηθούν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχει ως κύριο χαρακτηριστικό τον ανταγωνισμό. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας καθιστά αναγκαία την επιχειρηματική αποτελεσματικότητα ως όπλο για την επιβίωση και την ανάπτυξη. Η συντήρηση, με επιδοτήσεις και προνόμια, μπορεί να ανακουφίζει προσωρινά, αλλά δεν μπορεί να αποτελεί αναπτυξιακή στρατηγική. Οι συνεταιρισμοί, ως ιδέα και ως εφαρμογή, είναι φορείς που δημιουργούνται για την αύξηση της επιχειρηματικής αποτελεσματικότητας των μικρών και διάσπαρτων ατομικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων.

Επιδιώκουν δε να αποκτήσουν διαπραγματευτική δύναμη στην αγορά και να αξιοποιήσουν τις οικονομίες κλίμακας που απολαμβάνει το μεγάλο επιχειρηματικό μέγεθος, χωρίς να εξομοιώνονται με αυτές τις επιχειρήσεις. Σήμερα, αυτό που αποτελούσε μεγάλο μέγεθος στο παρελθόν, στα πλαίσια μιας ενιαίας εθνικής οικονομίας, είναι ανεπαρκές μέγεθος με τα κριτήρια της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

Εδώ και χρόνια η ASTbooks εκδίδει – όταν κρίνεται σκόπιμο από τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό και φορολογικό περιβάλλον- το βιβλίο «Οδηγός για τις Αγροτικές Επιχειρήσεις», το οποίο περιλαμβάνει ζητήματα ΦΠΑ, ΚΦΕ, ΕΛΠ και ΕΦΚΑ, αποτελώντας έναν πλήρη οδηγό για κάθε ενδιαφερόμενο.

Με το παρόν βιβλίο, και με γνώμονα όλα τα προαναφερόμενα, προχωράμε ένα βήμα παραπέρα, εξειδικεύοντας όσον αφορά το νομικό πλαίσιο και τη λειτουργία των Αγροτικών Συνεταιρισμών, καθώς και ζητήματα φορολογικής και λογιστικής αντιμετώπισης των συγκεκριμένων νομικών προσώπων. Ο λόγος για τη συγκεκριμένη έκδοση είναι ότι οι ΑΣ αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα μας, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία από το Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων, μέχρι τις 30.6.2019 έχουν καταγραφεί περί τους 800 Αγροτικούς Συνεταιρισμούς.

ISBN: 978-618-5312-57-2